මේක නම් මම ටිකක් අමුතු විදියකට ලියන්න යන්නේ, මොකද කලින් පාර වගේ නෙමෙයි මේ පාර මට හෙඩිම තමා ඉස්සෙල්ල මීටර් උනේ. ඉතින් මම මතෘකාව දගෙනම දෙයියනේ කියලා ලියන්න ගත්තා.
ඉස්සර නම් ඉතින් ලංකාව ආගන්තුක සත්කාරයට මුලු ලෝකෙම ප්‍රසිද්ධයිලුනේ, හැබැයි ඉතින් ලොකු මල්ලි දන්න කාලේ ඉඳන් නම් ඔහොම කතාවක් නෙමෙයි අහන්න ලැබුනේ.
ලෝක අණ්ඩපාලයෝ ඉන්න රටක් විදියට තම්මයි දැන් කවුරුත් පිළිගන්නේ ( අපේ රටට අපහාස කරන්න කිව්වා නෙමෙයි, සමාජයේ පොදු මතය කිව්වේ, හැබැයි ඉතින් පිටකොටුව, පන්චිකාවත්ත එහෙම මතක් වෙනකොට වැරදි කියන්නත් බෑ ඒක, ළඟින් ගියත් ඩතක් නෑ ).හැබැයි ඉතින් මේකත් ඒ වගේම ලංකාවේ කෙනෙක් හීන් නූලෙන් දීපු ගේමක්, එහෙමත් නැත්නම් ලංකාවට ආපු ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස් ට මෙහේ කෙනෙක් නිසා ඇඩ්‍රස් නැති උනා කිව්වත් හරි. නමුත් ටිකක් පරණ සිද්ධියක්. ( හැරී පෝටර් හිට් වෙලා ඉන්න මේ කාලේ මේ වයසක මනුස්සයෙක් ගැන කතා කරන්න ලොකු මල්ලිට පිස්සුද කියලා හිතනවද දන්නේ නෑ )
මේකයි සිද්ධිය,
කාටවත් අමුතුවෙන් කියන්න ඕනේ නෑනේ ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස් කථා සෙට් එක ගැන. අකුරු කියවන්න දන්න ගොඩක් අය අතර ජනප්‍රිය පොත් ටිකක්, ලංකාවේ විතරක් නෙමෙයි මුලු ලෝකෙම වගේ.
සර් ආතර් කොනන් ඩොයිල් 1887 මවපු චරිතයක් තමා හෝල්ම්ස් කියන්නේ. මවපු චරිතයක් උනාට ලේඛකයාගේ හැකියාව නිසා මේ චරිතයට ජීවමාන බවක් ආරූඪ උනා.
වෙනත් ප්‍රබන්ධ කථා වල නැති විදියට මේ රහස් පරීක්ෂක හෝල්ම්ස් ගැටළු නිරාකරණය කරන නිසා මේ කථා මාලාව පාඨක සිත් වශී කරගත්තා කිව්වොත් ලොකු මල්ලි වැරදි නෑ. හැරී පෝටර් තරම්ම නොවූවත් ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස් ලෝකය පුරා සෑහෙන්න ජනප්‍රිය උන පොත් මාලාවක්.
( හැබැයි මේ චරිතය බිහි වෙන කාලයේ ත් අද වගේ රූපවාහිනී, පරිගණක සහ අන්තර්ජාලය තිබුනා නම් මේ කතා මාලාවේ අහලකටවත් පෝටර් මල්ලිට එන්න බැරි වෙනවා, ඒ කියන්නේ රෝලින් නැන්දට රෝල් වෙලා වත් ඩොයිල් මහත්තයාගෙ ළගට එන්න බැරි වෙනවා. අමුතුවෙන් ලොකුවට විස්තර කරන්න ඕනේ නෑනේ, මෙතන ඩොයිල් මහත්තයාගේ හෙණයට හිටිලා තියෙන්නේ ඒ කාලයේ තිබුන සමාජ තත්වයත්, නොදියුණු තාක්ෂණයත් කියලා. 18 වෙනි සියවසේ අග තිබුන තත්වයත් ( ඒ කාලේ අපේ ලංකාවේ බහුතරයකට කියවන්න වත් බෑ ),දැන් අපි ඉන්න ලෝකයේ තත්වයත් අතර තියෙන්නේ විශාල වෙනසක්. ඉතින් ඔයාලටත් තේරෙනවා හොඳ පොතකට උනත් මිනිස්සු අතරට යන්න අමාරුයි ඒ කාලයේ. )
ඩොයිල් මහත්තයා 1887දි හදපු මේ චරිතය 1893දි ඩොයිල් මහත්තයාම මරලා දාන තුරු ම ලන්ඩන් නගරයේ කේන්ද්‍ර කර ගනිමින් මුලු ලෝකයේම ජීවත් උනා. සූක්ෂම ආකාරයට මෙවන් කතා ගොතනකොට තමාගේ ගතත් සිතත් ඉතා විඩාවට පත් වෙනවා, ඒ නිසා ඉන් මෙදීමටත් ; මේ සඳහා කැප කරන කාලය මීටත් වඩා ප්‍රයෝජනවත් දෙයකට යොදවන්න උවමනා බවත් නිදහසට කරුණු ලෙස දක්වමින් තමා ඩොයිල් මහත්තයා මේ කෙටි කතා 56කිනුත් දීර්ඝ කතා 4කිනුත් යුතු හෝල්ම්ස්ගේ චරිත ඝාතනය සිදු කලේ.
මම කියන කාරණය හරියටම අවබෝධ කරගන්න ලේසි වෙන්න තමා මම ඔය ටික කිව්වේ.
ඔයාලා කාටවත් මතකද හෝල්ම්ස් ඉස්සෙල්ලා ම ලංකාවට ආපු හැටි එහෙම.
ලොකු මල්ලිට නම් ලාවට මතකයි, ඒ කියන්නේ මල්ලි බට්ටා කාලයේ හෙවත් 4 පංතියේ ඉන්න කාලේ තමා මල්ලිට මතක හැටියට ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස් පොතක් සිංහලෙන් ආවේ. මනෝජ් රත්නායක තමා මල්ලිට මතක විදියට මුලින්ම ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස් පොතක් පරිවර්තනය කලේ මල්පියලි ප්‍රකාශකයෝ යටතේ. පිටු 80යි, හෝල්ම්ස්ගේ වික්‍රම 10යි, රුපියල් 40යි. හිතාගන්න පුලුවම්නේ කොච්චර කෙටි කරලද කතා ටික පොතට එකතු කරලා තියෙන්නේ කියලා. ඒවා පොතුත් නෙමෙයි පොත් පිංචවල්. කොහොම හරි එයා පළ කරපු හෝල්ම්ස්ගේ පොත් පිංචවල් ටික ඒ කාලේ ටිකක් හිට් උනා. බිස්නස් එක ඉවෙන් වගේ තේරුණු ගුණසේන සමාගමත් කතා කීපයක් දාල තරමක් ලොකු පොතක් නිකුත් කලත් ගෙවන මිලේ හැටියට ඒකේ රසවත් භාවයක් නැති උන නිසා එච්චර හිට් උනේ නෑ. මේවාට අමතරව තව තව කට්ටිය ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස්ගේ පොත් පරිවර්තනය කලත් ඒවාත් අසාර්ථක උනා.
අන්තිමේදි අසංෂිප්ත පරිවර්තනයක් විදියට හෝල්ම්ස්ගේ කතා ඉදිරිපත් කරපු චන්දන මෙන්ඩිස් වැඩේ අල්ලගත්තා.වැඩේ අල්ලගත්ත තරම කියනවා නම් හෝල්ම්ස්ගේ කතා හැටම මෙයා පරිවර්තනය කලා ( මුල් කතා වල කතා රසයට අවම හානියක් වෙන විදියට පරිවර්තනය කරපු නිසයි මේ පරිවර්තක මෙච්චර සාර්ථක උනේ ).
නමුත් ඩොයිල් මහත්තයා මවපු හෝල්ම්ස්ගේ චරිතය සැබෑවක් කරන්න චන්දන මෙන්ඩිස් උත්සාහ කරපු එක එයා කරපු ලොකු වැරැද්දක් කියලයි මල්ලිට හිතෙන්නේ. පොත් කියවපු අයට මතක ඇති දොස්තර වොට්සන් සමුළුවකට ලංකාවට ආපු වෙලාවක එයාට ඔහුව මුණගැසුන බවක් සඳහන් කරලා චන්දන මෙන්ඩිස් නටපු නාඩගමක තරම. හෝල්ම්ස් කියන්නේ ඩොයිල්ගේ ප්‍රබන්ධයක් කියල දැනගෙන හිටපු ඔයාලත් මේකෙන් ලොකු අවුලකට වැටෙන්න ඇති. හැබැයි අපිට එච්චර නොතේරුනාට මේකේ ලොකු අර්ථයක් තියෙනවා කියලයි මල්ලිට හිතෙන්නේ. ඒ කියන්නේ මුල් කථාව මේ විදියට විකෘති කිරීමෙන් චන්දන මෙන්ඩිස් උත්සාහ කලේ ඩොයිල්ගේ කතා මාලාව තමන්ගේ කරගන්න කියලයි මල්ලිට හිතෙන්නේ. අනික මේ වෙනකොට චන්දන මෙන්ඩිස්ගේ හොල්ම්ස් කතා කියවන පාඨකයන් විශාල පිරිසක් බිහිවෙලා හිටිය නිසා මෙම කතා මාලවට තමන්ගේ හුරුවක් දෙන්නට චන්දන මෙන්ඩිස්ට උවමනා වෙන්නට ඇති. සරළව කියනවා නම් ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස් නම ඇසුනු විගස ඩොයිල්ගේ නම වෙනුවට චන්දන මෙන්ඩිස් කියන නම පාඨක මනසට ඇතුළත් කර ගැනීමේ ( පහත් ) ආශාවක් චන්දන මෙන්ඩිස් හට තිබ්බද කියලා පොඩි සැකයක් මල්ලිට තියෙනවා.
මල්ලි හිතන විදියට නම් සදාචාරසම්පන්න පරිවර්තකයෙක් නම් මේ විදියට කතා විකෘති කිරීමෙන් වළකින්න ඕන, අනික නීතිමය පැත්තෙන් ගත්තම මේක ලොකු වැරැද්දක්. මොකද ඩොයිල් මහත්තයාගෙන් අවසර අරගෙන නෙමෙයිනේ චන්දන මෙන්ඩිස් මේ කතා වෙනස් කරන්නේ.
ඊළඟට මල්ලිට තියෙන අවුල තමා හෝල්ම්ස්ගේ කතා 60න් චන්දන මෙන්ඩිස් නතර නොවුන එක. පරණ ට්‍රන්කා පෙට්ටියක තිබිලා දොස්තර වොට්සන් ලියපු හෝල්ම්ස් කතා තොගයක් අහම්බෙන් හමුවූ අකාරයක බොරු කතාවක් ගොඩනගමින් පෙර කතා වල තිබුන තාත්වික බව නැති කරමින් තමා මෙයා මේ කූට ව්‍යාපාරය පටන් ගත්තේ. සර් ආතර් ගේ ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස් කතා සේරම අසංෂිප්තව පරිවර්තනය කරපු නිසා ඔහුගේ කතා නිර්මාණයේ අභාශය යම් තරමක් දුරට චන්දන මෙන්ඩිස් ට ලැබෙන්නට ඇති. ඒ නිසාම තමා මැරුණු හෝල්ම්ස්ගේ චරිතයට නැවත පණ දීලා හෝල්ම්ස්ගේ අළුත් කතා නිර්මාණය කරන්න චන්දන මෙන්ඩිස් පටන් ගන්න ඇත්තේ. කල දුටු කළ වළ ඉහගන් කියන තියරියට චන්දන මෙන්ඩිසුත් අනුගත උනා.( අනුන්ගේ පහනින් එළිය බලන එක ඉතින් බහුතර ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ පහත් ලක්ෂණය නේ.)
මේ විදියට චන්දන මෙන්ඩිස් ව්‍යාජ හෝල්ම්ස් කතා පෙළක් නිර්මාණය කරලා ලාංකික පාඨකයන් ට හඳුන්වා දුන්නත් ඒවා පරණ හෝල්ම්ස්ගේ කතා තරම් ජනප්‍රිය උනේ නෑ. මොකද මුල් කතා පෙළෙහි තිබුන රසවත් භාවය මේවයේ ගැබ් වෙලා තිබුනේ නෑ.
අළුත උපන් හෝල්ම්ස් ගැටළු නිරාකරණය කලේ ඉතා සරළ හා බොළඳ ක්‍රම වලට වීමත්, පෙර මෙන් පාඨකයාගේ කුතුහළය කතාවවේ අවසානය දක්වා පවත්වාගත නොහැකි වීමත්, අළුත් හෝල්ම්ස්ගේ කතා තේරුමක් නැති විකාර කතා වීමත් නිසා හෝල්ම්ස් චරිතය ලාංකික පාඨකයන්ට තරමක් දුරට හෝ එපා කරවන්න චන්දන මෙන්ඩිස් සමත් උනා.
ඩොයිල් මහත්තයා අමරුවෙන්, පාඨක සිත් තුළ රැඳෙන හෝල්ම්ස් චරිතයක් නිර්මාණය කළත් ඒ චරිතය ලාංකික පාඨකයන්ගේ සිත් තුළ රඳවමින් කතා මාලාව අවසන් කරන්න බැරි උනා කියල තමයි මල්ලිට හිතෙන්නේ. ශ්‍රේෂ්ඨ කතුවරයෙක් විසින් පණ පොවපු මුළු ලොවක් විස්මිත කරපු හෝල්ම්ස් චරිතයට අවසානයේදි ලංකාවෙදි නම් අත් වෙන්නේ ඉතා ශෝචනීය ඉරණමක්. ලෝකයක් ආදරය කරපු චරිතයක් ලාංකික පාඨකයන්ට එපා කරවීම තරම් පවක් සිදු කරවන්නට චන්දන මෙන්ඩිස්ව පෙළඹවීමට තිබූ එකම හේතුව නම් හැම මිනිසෙක්ගේම හෙණයට සිටින අධික මුදල් ආශාව කියලයි මල්ලි හිතන්නේ.
සර් ආතර් කොනන් ඩොයිල් මහත්තයාට කරන්න පුළුවම් ලොකුම නිගාව ලංකාවේ මිනිහෙක් කළා කියන එක අපිට ආඩම්බර වෙන්න පුළුවම් දෙයක් නෙමෙයි. මේවා දකින්න ඩොයිල් පණ පිටින් හිටපු නැති එක එයාගේ වාසනාව කියලයි මල්ලිට හිතෙන්නේ.
කොහොම උනත් අන්තිමේදි සූර වීර ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස්ටත් ලංකාවේ මිනිහෙක් ගේම දුන්නා කියලා විතරක් මතක තියාගන්න.
කවුරු කොහොම කිවත්, කොච්චර ලස්සන උනත් පරිස්සමින් ජීවත් වෙන්න ඕනේ රටක් තමා මේක.
ප.ලි -
චන්දන මෙන්ඩිස්ගේ වාණිජ අරමුණ වෙනුවෙන් ෂර්ලොක් හෝල්ම්ස් චරිතය භාවිතා කිරීමට එරෙහිව ඩොයිල් මහතාගේ බලවත් විරෝධය සහ කෝපය පෙන්වීම සඳහා ලොකු මල්ලී විසින් ලියන ලදී.
